Cây đào trước nhà mẹ đã già. Không ai nhớ nó đã cùng hàn huyên với bao nhiêu mùa xuân. Chỉ biết đào có từ khi tóc mẹ vẫn còn đen, quăn thành từng lọn cho đến khi tóc mẹ như một vầng mây trắng. Cây đào vẫn đứng đó ngay dốc cổng, tán của nó rộng lớn che cho cả một khoảng sân. Cành nhánh vươn qua hàng rào ngả bóng xuống đường. Cứ mỗi độ xuân sang ai đi qua cũng chậm lại ngó cây đào nhà mẹ tấm tắc khen.
Mấy năm nay cây đào càng ngày càng ít hoa hơn. Cành nhánh khẳng khiu đón mùa xuân bằng những chồi non nhú lên từ lớp áo xù xì rêu mốc. Người qua đường ít khi chậm lại vì còn bận mải mê đâu đó những hương sắc rực rỡ tươi vui. Cây đào tựa như những người già thường bị bỏ quên đâu đó ở góc sân, bậc cửa, chiếc giường ọp ẹp, hay trên chiếc ghế mây cũ kỹ. Như mẹ cũng thường bị bỏ quên trong những câu chuyện thời internet giật gân, nóng bỏng và xa tít tắp tận đẩu đâu. Tết trong mắt lũ trẻ là những chậu hoa vạn thọ vàng nhức nhối, là đào bung hoa, là loa đập xập xình, là đèn LED xanh đỏ nhấp nháy suốt ngày đêm. Giao thừa phải cụng ly, chén chú chén anh hò dô chúc tụng. Những người già ngồi lặng lẽ ngửi thấy mùi của gió xuân trong cánh mũi, từng lỗ chân lông và đôi tai nghễnh ngãng. Cây đào già đứng đó trong sân nhà mẹ thong thả nở một bông hoa kiêu hãnh…
Vài người ngỏ ý muốn mua lại gốc đào chở về phố để trồng nhưng mẹ không đồng ý. Mẹ nói: “Cây cũng như người vậy. Dễ gì mà rời bỏ mảnh đất đã gắn bó với mình. Bứt cây khỏi nơi này biết đâu cây sẽ chết”. Khách nghe nói vậy đành ngậm ngùi đi, không biết vì thương cây hay thương người mà không dám thêm một lời ngã giá. Mẹ không mua thêm bất cứ chậu quất, đào nào ngoài chợ. Bởi với mẹ nhà chỉ cần một cây đào là đủ. Ngay cả khi không có một bông hoa nào nở thì mùa xuân vẫn luôn hiện hữu. Mẹ ngồi trong nhà ngó ra cây đào thấy lấp lánh những cánh hoa ký ức. Thời các con còn quây quần đủ đầy, líu ríu va nhau trong căn bếp nhỏ. Cùng nhau cạo gừng, lột vỏ hành, làm nem tai, tỉa những bông hoa nhỏ xinh bằng cà rốt. Mưa xuân hắt vào những tàu lá dong xanh ngắt. Mưa không đủ dụi tắt nồi bánh chưng đỏ lửa giữa sân nhà. Mẹ lúi húi luộc măng khô, bó giò, thỉnh thoảng lại ngó qua mẻ mứt con gái đang ngào trên bếp. Cây đào chứng kiến những khoảnh khắc sum vầy đầm ấm trong những bữa cơm ngày Tết. Trong thau nước lá mùi già gội đầu tất niên có vài cánh hoa đào rụng xuống, chòng chành. Trên tóc con gái, trên vai áo chồng thỉnh thoảng vướng những cánh đào phai mỏng manh còn ướt mềm sương sớm.
Tôi xa nhà níu theo từng mùa cây mà nhớ. Tết ở nhà chồng ngó xung quanh đủ loại hoa rực rỡ mà sao vẫn thấy nhớ đến từng nhánh đào già. Trong những lọ hoa lụa đắt tiền, hoa pha lê lấp lánh, hoa nhựa bày biện quanh nhà tôi tuyệt nhiên không thấy mùa xuân ở đó. Có những chiều nhớ đến quay quắt một cảnh tượng đời thường, mẹ ngồi dưới tán cây cọ lá dong xanh ngắt. Có đêm bỗng giật mình tỉnh giấc tưởng như vừa nghe thấy tiếng giọt sương nào đó rơi xuống gốc cây. Cũng có khi cứ ngồi lặng yên mường tượng ra những bông hoa nở bung từng cánh nhỏ.
Cây đào không ra hoa nhưng lại cõng nhiều mùa hoa khác. Mùa thu hoa mướp nở vàng, mùa xuân những bông hoa liễu vươn lên, mùa hạ cây bầu ra hoa. Những gốc chanh leo cũng vươn nhánh bám vào cành đào mà leo để ra hoa đậu trái. Nên mẹ nói cây đào đẹp không phải vì nở hoa. Ngay cả khi không có nổi một chồi non, lộc biếc thì cây vẫn đẹp. Bởi mẹ vẫn luôn nhìn thấy mùa xuân ẩn hiện trong sự già nua ấy. Không có hoa mà như thấy cả ngàn hoa nở. Ấy là hoa của thời gian, hoa của lòng người…
VŨ THỊ HUYỀN TRANG (Báo Hải Dương)
